مشرف بر دریا و سد خاکی بالاتل تپه های کولغان قشم قرار دارند که دارای زیبایی و چشم انداز بسیار جالبی می باشند. آبراه ها با دیوارهای سنگی و آثار معماری بسیار دیدنی به طول بیش از صد متر در قسمت بالای تپه ها باقی مانده اند.قبرستان منظمی با قبرهایی به فاصله دو متر از یکدیگر در دو ردیف در قسمتی از این تپه ها وجود دارد. نشانه های باقی مانده از اتاقک های به جا مانده در این منطقه از قشم، گویای آن است که این محل احتمالا بازاری با رونق بسیار بوده است. در کنار ویرانه های به جا مانده مکانی وجود دارد که عده ای از اهالی بومی منطقه معتقدند این مکان نیایشگاه ناهید بوده است و در میان سه حوض حفر شده در داخل سنگ قرار گرفته که بزرگ ترین آنها دوازده متر طول و چهار متر عرض دارد.

انجیر معابد یا درخت سبز یا درخت لول ( LOOL یا لو )

درخت همیشه سبز یا درخت لور (معروف به انجیر معابد) معروفترین درخت جزیره قشم و از رستنی های شگفت انگیز مناطق حاره ، مخصوصا جزایر خلیج فارس است که تاجی بزرگ با ریشه های هوایی متعدد و برگهایی همیشه سبز دارد. میوه رسیده نارنجی رنگ درخت لور خوراکی و مطبوع است.
یکی از زیباترین درختان لور در تم سینتی (منطقه توریان قشم) و در نزدیکی بقعه ای دیدنی با طرح معماری کهن به نام زیارت پیر واقع شده است. برگها و ریشه هایی که از بدنه آویزان هستند و همچنین پوست کهنسال این درخت را از سایر درختان دیگر متمایز ساخته است و ریشه های درخت لور طوری رشد می کند که مانند چتری بر روی زمین سایه می افکند و ممکن است تا چند صد سال عمر کنند بوده و یکی از رستنی های شگفت انگیز جزیره قشم می باشد.

جنگل دریایی حرا (HARRA) زیستگاه امن پرندگان مناطق گرمسیری

در جزیره قشم درختانی به نام حرا در اندازه های ۳ تا ۶ متر و قطر تنه ای که تا۳۰ سانتيمتر رشد می کند با شاخ و برگ سبز روشن و برگهاي بيضوي شكل و كشيده وجود دارند که نام علمی آن به حکیم و فیلسوف ایرانی ابو علی سینا (Avicenna Marina) نسبت داده می شود و از ويژگيهاي اكوسيستم این جزیره می باشد و مساحتي حدود ۵۶۰۰ هكتار روي آب نيلگون خليج فارس را سبز پوش كرده است و در مناطق پراكنده اي از تنگه هرمز به سمت خاور و سواحل درياي عمان و اقيانوس هند و شمال جزيره قشم تا بندر خمير و در اطراف بندر لافت ديده مي شود.
این درختان که هنگام مد آب دریا تا گلوگاه در آب فرو می روند آب شورزی هستند.درختان حرا قشم بخش شیرین آب دریا را جذب و نمک آن را دفع می کند و در حقیقت یک کارخانه آب شیرین کن طبیعی و خدادادی است و این به دلیل خاصیت تصفیه ایست که در پوست درخت حرا وجود دارد.برگ درخچه هاي حرا را براي تغذيه دام و چهار پايان مورد استفاده قرار مي دهند. عمق آب در مناطق تحت پوشش حرا كه در اصطلاح خور مي نامند از ۳ متر تجاوز نمي كند و به همین دلیل جنگل حرا قشم زیستگاه مناسبی برای ماهیان ، نرم تنان و سخت پوستان پدید آورده که منبع غذایی مهمی برای ماهیان و پرندگان وحشی هستند. اين پرندگان عبارتند از : حواصيل هندي ، حواصيل بزرگ ، اگرت بزرگ ، اگرت ساحلي ، كفچه نوك تيز ، سليم خرچنگ خوار ، گيلان شاه ، ابرو سفيد ، سليم خاكستري ، كاكايي و دودي .
بستر مرطوب جنگل حرا ، محل مناسبی برای پرورش مرغان ماهی خوار دریایی و به طور مشخص ماهی خوار دریایی سفید ( اگرات آلبا ) به وجود آورده و مناطق جزر و مدی حفاظت شده حرا به مثابه سرزمین استراحت و تغذیه پرندگان ماهی خوار و گونه های دیگری از پرندگان مهاجر می باشد.از میان دیگر گونه ها ، آبچلیک یا مرغ باران ( کارادریده) در هنگام مهاجرت از میان جنگل حرا عبور کرده و جنگل حرا در زمستان زیستگاه مناسبی برای تغذیه پلوه ها و آبچلیک هاست. یکی از مسیرهای مهاجرت ، از جنوب ایران و از میان جزیره قشم و جزیره ابوموسی و در نقطه باریک تنگه هرمز عبور می کند.

غار نمک یا نمکی قشم در فاصله نود کیلومتری جزیره قشم و در بخش انتهایی جنوب غربی قشم و تقریبا به موازات ساحل جنوبی در کوه گنبدی شکل به ارتفاع ۲۴۱ متر از سطح دریا قرار گرفته است.

تاکنون بيش از شش هزارمتر از اين غار‌ها شناسايى و به عنوان طولانی‌ترين غار نمکى جهان شناخته شده است.
کشف اين غار نمکى با کمک و همکارى مهندسان زمين‌شناس جمهورى چک انجام گرفت و هم اکنون گروه تحقيقاتى از کشور ایران و جمهورى چک در حال فعاليت در اين غار براى کشف نقاط ديگر آن هستند.
وجود رگه های سفید نمک بر بدنه این کوه از دور منظره ای جالب و دیدنی را نمایان می سازد .
دهانه غار نمک قشم از جاده همجوار ساحل دریا حدود ۲ کیلومتر فاصله دارد که توصیه می شود با پای پیاده پیموده شود. درون غار نمک به ویژه در اعماق آن، تاریک بوده و برای مشاهده استالاکیت های بلورین نمک و قندیل های مرمرین و بلورین در اشکال مختلف که منظره ای بدیع به وجود آورده اند نیاز به چراغ قوه پرنور دارید.
غار نمکدان”سدام” در سرزمين‌هاى اشغالى فلسطين با طول ۵ هزار و ۶۷۴ متر به عنوان نخستين غار نمکى طويل جهان معرفى گردیده بود تا این که غار نمکی قشم کشف گردید.
به گفته ناصر اسدى، کارشناس زمین ‌شناسى شيراز، بخش اعظم جزيره هرمز که بر خلاف جزيره قشم، محدود است از گنبد نمکى تشکيل شده است.سن اين نمک‌ها به دوره پيش از کامبرين رسيده و بالغ بر ۵۷۰ ميليون سال قدمت دارند.اما گنبدهاى نمکى و ظهور آنها در اين منطقه پديده‌هاى جوان‌ و جديدتر می باشند، به طورى که برخى از اين غارها در حدود شش هزار سال سن دارند.

طریقه شکل‌گيرى نمک‌هاى غار :

در دوران گذشته نمک‌ها به صورت يک لايه بودند که با گذشت زمان برآمده شده و تحت اثر خاصيت شناورى با توجه به آن که وزن حجمى آنها از وزن سنگهاى اطراف کمتر است، آنها را کنار زده و به سمت بالا حرکت می کنند و در مسير خود يکسرى از سنگ‌هاى بسيار قديمى تر را از چند کيلومتر زيرزمين به روى سطح زمين مى‌آورند و مى‌توانند اطلاعات بسيار مفيدى را از گذشته زمين شناسى منطقه به زمين‌شناسان ارايه کنند.
این غارها و گنبدهاى نمکى موجود در جزاير قشم و هرمز علاوه بر اين که از پديده‌هاى منحصر به فرد در علم زمين‌شناسى محسوب مى‌شوند ، يکى از ثروت‌هاى ملى کشورمان ایران می باشد و به تمامى نسل‌ها تعلق داشته و بايد مورد حفاظت قرار بگيرند.

گنبد نمکى نمکدان

يکى از مهمترين جاذبه‌هاى اکوتوريسمى جزيره قشم گنبد نمکی نمکدان می باشد.تنها گنبد نمکى در جزيره قشم که از ميان دماغه جنوب، تا قديس سلخ و دماغه شمال غربى تا قديس باسعيدو بالا آمده است گنبد نمکى نمکدان می باشد که با قطری در حدود ۷× ۵/۶ کيلومتر در نقشه تقريبا دايره‌اى شکل دیده می شود.بام گنبدى داراى ديواره بسيار پرشيب و توپوگرافى نامنظم می باشد.غارهاى نمکى در بخش جنوبى گنبد نمکى نمکدان قرار دارد که ارتفاع آن‌ها تا ۲۰ متر نيز می رسد.
قنديل‌هاى فراوان که با گذشت زمان در اثر نفوذ آب تغيير شکل مى‌دهند سقف غار را پوشانده اند.نفوذ آب در غارها و رطوبت هوای جزیره سبب فروچکیدن آب نمک اشباع شده بر بدنه قندیل ها شده و پیوسته شکل آن را تغییر می دهد. منظره این حوضچه از دور همچون برف زمستانی دیدنی است. باقی ماندن و تنفس در داخل غار نمک قشم می تواند به بهبود بیماران مبتلا به آسم و ناراحتی های تنفسی کمک کند.
از ميان غارهاى نمکى زيبا و عجيب چشمه نمکى روان است که در اثر جریان دائمی آب زير زمينى که در تمام طول سال جارى است به وجود آمده و منظره بسيار زيبا و ديدنى را ايجاد کرده است.جزيره ‌مرزى قشم با وسعت بيش ‌از هزار و پانصد کيلومتر مربع ، بزرگترين جزيره خليج فارس می باشداز دل کوه نمکدان یک جریان آب زیر زمینی دائمی می جوشد و راه را به خارج می گشاید که پس از حل کردن نمک در مسیر حرکت خود به صورت چشمه نمک در دامنه کوه ظاهر می شود و در گودال مقابل خود حوضچه ای طبیعی به رنگ سفید به وجود می آورد.نمک های غار نمکی از بهترین نوع نمک خوراکی شناخته شده است و عناصری همچون منیزیم در ترکیب آن وجود دارد به همین دلیل می تواند به عنوان نمک طبی کاربرد داشته و برای مصرف ورزشکاران حرفه ای به صورت کپسول مصرف شود.

جزیره نشینان قشم بر اساس یك افسانه قدیمى معتقدند، دره ستاره ها شب هنگام محل آمد و شد ارواح و اجنه مى باشد كه این باور از نظر علمى قابل اثبات نبوده و گویا این داستان به خاطر وجود اصوات ناشی از گردش باد در بین سنگ ها و صخره ها شکل گرفته است .

تحقیقات آنوبانینى نشان داده است اهالى محل عقیده دارند ستاره اى از آسمان افتاده و اشكال عجیبى را از سنگ و خاك و ماسه پدید آورده است . دره ستاره های قشم با قدمت حدود دو میلیون سال،كه بر اثر فرسایش خاك، سنگ و ماسه ناشى از باد و باران و رگبارها به وجود آمده است، شاهكار كم نظیر طبیعت در جزیره زیباى قشم است. قدمت این قسمت از جزیره مربوط به دوره زمین شناسى سنوزوئیك و درحدود ۲ میلیون سال می باشد .با حرکت از شهر قشم به سمت ساحل جنوبى به روستاى بركه خلف مى رسید . در فاصله ۵ كیلومترى از شمال این روستا یكى از زیباترین جلوه هاى فرسایش در جزیره قابل مشاهده است . ادامه راه، جاده خاكى است كه شما را به دره ستاره ها مى رساند. متن زیر متن تابلوى راهنماى نصب شده در محل دره ستاره هامی باشد:
دره ستاره ها كه اهالى بومى به آن ستاره افتاده یا استاره كفته نیز مى گویند از زیباترین جلوه هاى فرسایش در جزیره پهناور قشم است اهالى معتقدند پس از فرو افتادن ستاره اى در این محل و بر اثر ضربه اى سهمگین، خاك از زمین بالا آمده و به هر شكلى كه بوده خشك شده و چنین اشكالى پدید آمده است . به دلیل شكل ویژه این دره و انواع حجم ها و پدیده هاى فرسایش موجود در آن وزش بادهاى تند و گردش هوا در لابه لاى ستون ها و حفره هاى موجود در دره تولید صدا مى كند و به دلیل این صداها ست كه اهالى معتقدند با تاریك شدن هوا این دره محل آمد و شد ارواح و اجنه است و بنا براین از ورود به آب در شب خوددارى مى كنند . زیبایى دره ستاره ها در شب هاى مهتابى در لحظاتى كه سكوت همه جا را فرا گرفته و آسمان و ستاره ها در نزدیكى زمین احساس مى شوند، دو چندان است. در گوشه و كنار ستون ها و دره ستاره ها راه هاى تنگ، باریك و گاه پهن و وسیع وجود دارد كه با نظم خاص خود چشم هر بیننده اى را خیره میکند .
دره ستاره ها قشم در واقع از سوى آب هاى سطحى، رگبارهاى فصلى و تندبادها فرسایش یافته است. فلات اولیه كه به صورت كم و بیش دست نخورده باقى مانده در بخش شمالى قرار گرفته است و در ارتفاع بین ۷ تا ۱۰ مترى از كف دره قرار داشته پر از پوسته هاى فسیلى بوده و جنس آن ماسه سنگ با سیمان آهكى سست می باشد . براى رفاه حال گردشگران و بازدیدكنندگان در ابتداى سال ۸۵ با همت معاونت سیاحتى و گردشگرى سازمان و به دستور مدیرعامل منطقه آزاد قشم و كمك شوراى اسلامى و اهالى روستاى بركه خلف راه دسترسى به دره ترمیم و براى ایجاد امكانات رفاهى و بهداشتى اقداماتى انجام گرفته است .
منظره هاى این دره بسیار جذاب و دیدنی هستند و در هر طرف ستون ها و كنگره ها با اشكال متنوع و جالب به چشم مى خورند و بین آنها راه هاى تنگ و باریك و گاهى پهن و وسیع وجود دارد که به طرز عجیبی چشم نوازی می کنند. علاوه بر این شكاف ها و سوراخ هاى بزرگ و كوچكى نیز وجود دارند كه گاه این تصور را ایجاد می كنند كه موجودى عجیب و غریب در دل آن تاریكى ها زندگى مى كند. وجود این اشكال و طرح هاى عجیب سبب گشته كه در شبهاى تاریك مردم قشم فكر مى كردند اشباح و اجنه در این دره رفت و آمد دارند.

چه زمانی به قشم سفر کنیم

بهترین زمان برای رفتن به جزیره قشم نیمه اول فصل بهار و فصل زمستان می باشد.اختلاف درجه حرارت فصلى این جزیره بسیار زیاد بوده و در فصل تابستان و در فاصله بین ۱۰ تیر ماه تا ۱۰ شهریور ماه گرمترین زمان و فصل زمستان و فاصله بین دى و بهمن ماه سردترین زمان برای سفر به جزیره قشم می باشد.

جزیره قشم بزرگ ترین جزیره خلیج فارس و یکی از بزرگ ترین جزیره غیرمستقل می باشد که ۱۴۹۰ کیلومترمربع وسعت دارد. حالا اگر قصد سفر به این جزیره را دارید طوری برنامه ریزی کنید که لااقل برای بازدید از مهم ترین دیدنی های جزیره وقت داشته باشید. در بیشتر هتل های قشم تورهای گردشگری جزیره وجود دارد ، در آن ها ثبت نام نموده و از از دیدن جاذبه های جزیره عجایب هفت گانه شگفت زده شوید.

چگونه سفر کنیم؟

هم از راه هوایی و هم از طریق زمینی می توان به جزیره قشم سفر نمود. قیمت بلیت رفت وبرگشت تهران-قشم (با هواپیما) حدود چهارصد و هشتاد هزارتومان و قطار ۶ تخته صد و بیست هزار تومان و ۴ تخته صد و هشتاد هزار تومان می باشد. اگر قصد سفر به قشم با خودروی شخصی دارید می توانید با خودرو خود را به بندر لنگه رسانده و سپس به بندر خمیر رفته و از بندر پل عبور نمایید. به صورت شبانه روزی در این بندر لندینگ کرافت برای انتقال خودرو به اسکله لافت در جزیره قشم وجود دارد که با طی کردن مسافت در حدود ۲ ساعت به جزیره میرسد. فاصله دریایی اسکله پل تا اسکله لافت حدود هزار و هشتصد متر است، اما اگر خودروی شخصی ندارید و می خواهید به قشم سفر کنید می توانید با اتوبوس یا قطار به بندرعباس رفته و از آنجا با لنچ در زمان حدودا ۴۰ دقیقه خود را به اسکله شهید رجایی قشم برسانید.

جغرافیای انسانی قشم

ترکیب جمعیتی طبق سرشماری انجام شده در آبان‌ماه سال ۱۳۸۵:

• جمعیت جزیره قشم برابر است با: ۹۸٫۸۲۹ نفر
• عده مردان جزیره برابر است با: ۴۹٫۷۴۱ نفر
• عده زنان جزیره برابر است با: ۴۹٫۰۸۷ نفر
• عده کودکان زیر یک‌سال جزیره برابر است با: ۲٫۲۶۸ نفر
• عده کودکان زیر پنج سال جزیره برابر است با: ۱۱٫۸۰۰ نفر

مهاجرت : جزیره قشم دارای جمعیت غیربومی و مهاجر بسیاری است(علاوه بر جمعیت بومی و ساکن) که به‌طور عمده در بخش‌های بازرگانی ، تجارت ، صنایع و معادن ، بانک‌ها ، ادارات و دوایر دولتی و ارگان‌ها ، تشکیلات سازمان منطقه آزاد قشم و دیگر بخش‌های خدماتی به فعالیت مشغول می باشند. ضمن آن که همواره به‌ ویژه در فصل‌های پاییز و زمستان و تعطیلات نوروزی شمار قابل توجهی گردش گر نیز به جزیره وارد می‌شوند.

گویش و زبان مردم قشم

همانند اکثر ساکنان و مردمان سواحل و بنادر جنوبی کشور گویش و زبان مردم قشم نیز فارسی و قابل فهم برای اکثر مسافران و مردمی که به این جزیره سفر می‌کنند می باشد.اهالی شهر قشم و درگهان به علت رفت و آمد و دادوستد با اهالی شهر خمیر ، بندرعباس ، میناب ، پل ، کنگ ، لنگه و دیگر بندرهای نزدیک، با لهجه‌ای نزدیک به لهجه پلی(بندر پل خمیر) ، بندرعباس ، مینابی(بندری)، صحبت کرده و مردم و ساکنان روستای اعماق جزیره به علت مسافرت به شیخ‌نشین‌های عربی و هندوستان به زبان عربی هندی هم آشنا می باشند و کلمات و واژه‌هایی از دیگر زبان‌ها وارد لهجه ساکنین این جزیره شده‌است.عمدتا زبان محلی مردم جزیره قشم آمیخته ای از زبان‌های فارسی ، انگلیسی ، هندی و بندری می باشد.

درباره قشم

در حد فاصل دریای بزرگ عمان و خلیج فارس در دهانه تنگه هرمز جزیره زیبای قشم واقع شده است . این جزیره در حدود هزار و پانصد کیلومتر مربع وسعت داشته و بین جزایر خلیج همیشگی فارس بزرگترین جزیره از نظر وسعت میباشد. موقعیت های طبیعی دیدنی و بکر ، این جزیره را از دیگر جزایر خلیج فارس متمایز کرده است .جزیره قشم از موقعیت جغرافیایی خاصی برخوردار بوده و در جوار جزایری مثل هرمز ، لارک ، تنبگ کوچک ، تنب بزرگ ، ابوموسی هنگام قرار گرفته است و به همین دلیل از اهمیت استراتژیکی دروازه بانی و دیده بانی خلیج فارس برخوردار می باشد .

خصوصیات اقلیمی جزیره قشم

جزيره قشم دارای دماى متوسط ساليانه حدود ۲۶ درجه سانتى‌گراد، با متوسط حداقل و حداکثر دماى روزانه به ترتيب ۱۸ و ۳۳ درجه سانتى‌گراد می باشد . در جزیره قشم فشار هوا بين ۱۰۱۵ تا ۱۰۱۸ ميلى‌بار جيوه است که در تابستان به دليل گرماى زياد، فشار هوا به کمتر از ۱۰۰۰ ميلى‌بار جیوه مى‌رسد. اختلاف درجه حرارت فصلى جزيره بسيار زياد است و قشم در گروه سرزمين‌هاى گرم و خشک قرار مى‌گيرد و اين در حالى است که رطوبت نسبى هوا در قشم بالا بوده و گرم‌ترين تاریخ در تابستان و در فاصله ۱۰ تير تا ۱۰ شهريور و سردترين ماه‌ها در فصل زمستان و در ماه های دى و بهمن می باشد. حداقل و حداکثر دماى مطلق در جزيره قشم صفر و ۴۶ درجه سانتى‌گراد به ثبت رسيده است. امواج دريا در سواحل قشم در اکثر موارد کمتر از ۱ متر ارتفاع دارند و به همین دلیل می توان درياى اطراف قشم را درياىی آرام قلمداد کرد. گاه امواج بلندتر از ۳ متر در سواحل جنوبى و شرقى جزیره قشم قابل رویت است . شورى آب دريا در اطراف قشم در حدود ۳۵ در ۱۰۰۰ و رنگ آب دريا بيشتر سبز مغز پسته‌اى و در برخى موارد دیگر آبى رنگ است.دمای آب دريا در سطح آب، از حداقل حرارت ۲۲ درجه سانتى‌گراد در فصل زمستان تا حداکثر درجه حرارت ۳۲ درجه سانتى‌گراد در فصل تابستان تغيير مى‌کند. به ازاى هر پنج متر افزايش عمق، درجه حرارت آب يک درجه سانتى‌گراد کاهش مى‌يابد . جريان‌هاى دريايى اصلى اطراف جزيره حاصل جزر و مد آب دریا بوده و سريع‌ترين آن در محدوده بين لافت کهنه و پل قابل مشاهده است و سرعت آن در مواقعی به ۳ گره دريايى مى‌رسد. جهت جريان در هنگام جزر به طرف شرق و در هنگام مد به طرف غرب می باشد . در طول مدت شبانه‌روز دو جزر و دو مد در اطراف جزيره قشم روی مى‌دهد که اختلاف متوسط ارتفاع آنها بین ۲ تا ۳ متر است.

رستورانها در قشم بسیار متنوع می باشد. بیشتر رستوران های قشم در داخل هتل ها قرار دارند و مابقی اغلب اطراف دریا  و مراکز تجاری شهر قرار گرفته اند. همچنین رستوران های بسيار خوبی نيز در حومه جزیره بصورت مستقل مشغول به فعالیت می باشند. انواع مختلف غذاهای ایرانی و خوراک های دریایی انواع کباب و فست فود و غذاهای بین المللی در رستوران های قشم سرو می شود. ساعت کاری اکثر رستوران ها و غذاخوری ها بین ساعت ۱۲ تا ۱۵ و ۱۹ الی ۲۴ می باشد .

اطلاعات تماس رستوران ها و فست فود های قشم: