جزیره قشم که از شرق به غرب در امتداد ساحل کشیده شده و تنگه هرمز را به دو بخش کم عمق و باریک شمالی و بخش عمیق و نسبتا پهن جنوبی تقسم کرده است. کشتی های بزرگ در بخش جنوبی قشم تردد می کنند. سالیانه سیلاب های فراوانی توسط رودخانه های شور ، شیرین ، میناب ، مهران و کل به تنگه هرمز می ریزد. در اثر جذر و مد دائمی در تنگه هرمز و جریان دریایی شدید آب ، وضعیت زیست محیطی ویژه ای را در این منطقه پدید آمده است.
جزایر متعدد کوچک و بزرگ رسوبی که سطح همه آنها از جنگل های همیشه سبز حرا پوشیده شده است از ریزش گل و لای همراه سیلاب این رودخانه که همه در ساحل شمال قشم به دریا می ریزند ، به وجود آمده اند. در حد فاصل قشم و سرزمین اصلی وسیع ترین جنگل های حرای کشور قرار گرفته اند.
مسیر حرکت و گردش آب و وارد شدن آب رودخانه ها به دریا و همچنین عمق متفاوت دریا موجب پدید آمدن زیست گاه های گوناگونی در اطراف قشم شده است. انواع سواحل صخره ای ، جنگلی ، ماسه ای ، بین جذر و مدی و گلی که تنوع زیستی کم نظیری در این حوالی به وجود آورده اند ، هر یک زیست گاه گیاهان و جانوران متفاوت و متنوعی می باشند.
برای معدودی از غواصان جهان و همچنین غواصان کشورمان آبسنگ های مرجانی اطراف قشم از جذابیت بالایی برخوردار می باشند. از آموزنده ترین و سرگرم کننده ترین ورزش ها می توان به مشاهده زیر آب های تنگه هرمز با عینک های مخصوص ارزان قیمت اشاره نمود. این ورزش که در کشور خودمان در آغاز راه است سالهاست در جهان به عنوان یکی از شادی بخش ترین و مفرح ترین سرگرمی ها متداول شده است.
سواحل قشم به طول دوست و پنجاه کیلومتر ، جنگل های دریایی حرا با وسعت صد هزار هکتار و دشت های ساحلی و کوه های صخره ای قشم زیستگاه بیش از یکصدو پنجاه نوع پرنده است و به صدها هزار پرنده بالغ می شود که مخصوصا در فصول پاییز و زمستان جمعیت آنها به طور چشمگیری افزایش می یابد.
قشم از نظر تنوع و تراکم پرندگان در جهان بی نظیر شناخته شده است. در قشم به آسانی می توان گله های بزرگ پرستوی دریایی ، انواع کاکایی ها ، فلامینگو و بسیاری از پرندگان کمیاب و نادر جهان ( مانند پلیکان پا خاکستری ، شاهین کبود ، عقاب ماهیگیر ، حواصیل سبز و انواع گوناگون شاهین ها و بازها ) را مشاهده نمود. خزندگان قشم از تنوع بسیار بالایی برخوردارند . جزیره قشم از نظر خزنده در جهان ممتاز است ، این موضوعی است که اخیرا با مطالعاتی که با همکاری دانشگاه برکلی صورت گرفته است اثبات شده است.
در آب های اطراف قشم انواع لاک پشت های غول پیکر دریایی که در سراسر جهان از جمعیت آنها کاسته شده است ، به وفور زندگ می کنند. سواحل قشم مناسب ترین مکان برای تماشای لاک پشت های دریایی می باشد. از بالای سواحل صخره ای جزیره قشم میتوان چندین لاک پشت دریایی که با آسودگی خیال مشغول غوطه وری و تغذیه در آب هستند را مشاهده نمود.
از طرف چندین مرکز جهانی پرنده شناسی و سازمان ملل ، جنگل های حرای قشم به عنوان ذخیره گاه زیستکره و میراث طبیعی جهانی انتخاب گردیده است. جنگل های نیمه شناور و وسیع حرا هر بینندهای را شگفت زده می کنند چرا که بازی دل انگیزی با هر جزر و مد دریا دارند و در آب های شور دریا به صورتی شاداب و سرسبز رشد کرده اند. مشاهده این جنگل انبوه و وسیع در نخستین لحظات با حضور هزاران پرنده به شکل ها و رنگهای گوناگون باورنکردنیست. تصویر های بی نظیری که هرگز فراموش نخواهند شد در خاطر بازدید کنندگانی که سوار بر قایق از آبراهه های پر پیچ و خم بین این جنگل ها می گذرند ثبت می شود.
پیگیری لایه های مختلف کوه در سراسر جزیره ممکن است چرا که کوه های قشم از لایه های رسوبی کاملا موازی و افقی تشکیل شده اند و تنها به خاطر حضور گنبدهای نمک در دو قسمت ، شکل و ترتیب قرار گرفتن لایه ها از حالت افقی خارج گردیده است.
اشکال و تندیس های طبیعی بسیار جالبی در اثر فرسایش لایه های کوه به وسیله امواج دریا و باد و باران و به وجود آمده است . در سراسر کوهستان ها و دره های قشم ، هزاران مجسمه نیمه تنه موجودات خیالی با ابعاد کوچک و بزرگ به چشم می خورد.
سراسر سقف غارهای نمک کوه نمکدان به وسیله قندیل های بلور نمک پوشیده شده است و منظره بسیار زیبایی به وجود آورده است.
