وجود بادگيرها يكي از شاخص‌ترين نشانه هاييست كه منظره عمومي شهرهاي استان يزد را از ديگر شهرهاي كشور متمايز مي‌سازد. در بین ایرانیان همواره شهر یزد به شهر بادگیرها معروف بوده است که در واقع این بادگیرها سیستم تنفسی شهر محسوب شده و از چهار بخش عمده تیغه ها، سقف، بدنه و قفسه ساخته شده اند که قاعده آنها اغلب به شکل مسدس یا هشت وجهی، مربع و مستطیل و بدنه آنها به صورت منشور یا مکعب مستطیل است که بیشتر در فضاهای قدیمی و مسکونی قرار دارند.
بر فراز محراب برخی مساجد مانند مسجد حاج محمد حسین اردکان، مسجد ریگ و مسجد ملا اسماعیل به زیبایی بادگیرهایی تعبیه شده است. جریان هوا در مسجد حاج محمد حسین ، به کانال هایی در کف مسجد هدایت می شود که در نوع خود بی نظیر است. بیشتر آب انبارهای درون شهری دارای بادگیرهایی هستند که به عنوان وسیله ای برای تهویه و خنک ماندن آب از آن ها استفاده می شده است، که تعداد آن ها بین یک تا شش بادگیر متغیر است می باشند. در مهریز یزد یک نوع بادگیر بی مانند دیگر که به فضای عمومی بازارچه ارتباط دارد نیز وجود دارد . بادگیرها برج هایی هستند که از مصداق های بارز استفاده از انرژی های پاک طبیعت محسوب می شود و با توجه به نحوه ساختمان ویژه خود جریان طبیعی هوا را به داخل بناهای مختلف هدایت می کنند. در یزد بادگیر معمولأ در ضلع جنوبی حیاط خانه ها یعنی قسمت تابستان نشین خانه ساخته می شود. بادگیرها جریان هوا را در داخل ساختمان برقرار کرده و به حوضخانه، کلاه فرنگی، تالار و زیر زمین مربوط میشود و ضمن تماس با عناصر رطوبت زا مثل درختان، جداره زیرزمین، حوض، باغچه، چوب و پایاب، کمبود رطوبت هوا را نیز جبران می کنند و برای مردم محیطی مطبوع برای زندگی در ایام گرم و توان فرسای تابستان فراهم می آورند. مصالح ساختمانی بادگیرها معمولاً از آجر، گل،گچ،خشت خام و چوب شورونه است که چوب شورونه از انوع چوب هاییست که در برابر حمله موریانه مقاوم و دارای استحکامی عالی می باشد. بادگیر همواره تزثیناتی رابا گچ یا آجر به همراه دارد گرچه یک عنصر تأسیساتی است. بادگیرها نمایانگر منزلت اجتماعی و تشخص صاحب آن نیز بوده است که از طریق نوع تزئین ها و ارتفاع آن در یزد شناخته می شود.
