کاخ آپادانا

کاخ آپادانا از قدیمی‌ترین کاخ‌های تخت جمشید شیراز است. این کاخ در قسمت جنوب غربی آن توسط پلکانی به کاخ آینه یا کاخ تچرا ارتباط می‌یابد. این کاخ برای برگزاری جشن‌های نوروزی و پذیرش نمایندگان کشورهای وابسته به حضور پادشاه به فرمان داریوش بزرگ در تخت جمشید شیراز بنا شده‌ است.

در حال حاضر ۱۴ ستون کاخ آپادانای تخت جمشید پابرجاست و از ۷۲ ستون تشکیل شده‌ است که ته ستونهای ایوان کاخ گرد ولی ته ستونهای داخل کاخ مربع شکل میباشد.

کاخ تچر

این کاخ نیز در تخت جمشید شیراز به فرمان داریوش کبیر بنا شده و کاخ اختصاصی وی بوده‌است. تچر یا تچرا به معنای خانه زمستانی می‌باشد. روی کتیبه‌ای آمده : (من داریوش این تچر را ساختم). از پارسی باستان گرفته در این کاخ کتیبه وجود دارد تا خطوط پهلوی بالای ستون‌ ها و این کاخ یک موزه خط به شمار می‌رود. پلکان سنگی جنوبی توسط خشایار شاه، ایوان و پلکان سنگی غربی توسط اردشیر دوم و  قسمت اصلی کاخ توسط داریوش بزرگ بنا گردیده است.

کاخ هدیش

کاخ هدیش یکی دیگر از کاخ های تخت جمشید شیراز که کاخ خصوصی خشایارشاه بوده‌ است در مرتفع‌ ترین و جنوبی ترین قسمت صفهٔ تخت جمشید قرار دارد. این کاخ به کاخ ملکه از طریق دو مجموعه پلکان ارتباط دارد و احتمال میرود آتش سوزی از این مکان شروع شده باشد و رنگ زرد سنگ‌ها نشان دهنده تمام شدن آب درون سنگ‌ها به خاطر حرارت است. خیلی‌ها از اینجا به عنوان کاخ مرموز نام برده‌اند چرا که اطلاعات زیادی در مورد این کاخ تخت جمشید به خاطر ویرانی شدیدی که اتفاق افتاده در دسترس نیست. هدیش به معنای جای بلند میباشد و چون نام زن دوم خشایار شاه هدیش بوده‌ است نام کاخ خود را هدیش میگذارد.

کاخ ملکه

یکی دیگر از کاخ های تخت جمشید شیراز که نسبت سایر بناها در ارتفاع پایین‌تری قرار گرفته‌است و توسط خشایارشا ساخته شده‌است کاخ ملکه می باشد. بخشی از این کاخ که امروزه به عنوان موزه و ادارهٔ مرکزی تأسیسات تخت جمشید مورد استفاده قرار گرفته‌است، در سال ۱۹۳۱ توسط شرق‌ شناس مشهور، پرفسور ارنست امیل هرتزفلد، خاکبرداری و از نو تجدید بنا شد است.

ساختمان خزانهٔ شاهنشاهی  تخت جمشید

این ساختمان با دیوار عظیمی از بقیهٔ تخت جمشید جدا می‌شود و شامل چندین اطاق، حیاط و تالار می باشد.

کاخ صدستون

یکی دیگر از کاخ های تخت جمشید شیراز که در حدود ۴۶ هزار مترمربع وسعت دارد و سقف آن به‌وسیلهٔ صد ستون که هر کدام چهارده متر ارتفاع داشته‌اند، بالا نگه داشته می‌شده‌ است کاخ صد ستون می باشد.

کاخ‌ شورا

یکی دیگر از کاخ های تخت جمشید شیراز که احتمالاً شاه در اینجا با بزرگان به بحث و مشورت می‌پرداخته‌ است کاخ شورا می باشد. به این دلیل آن را کاخ شورا می نامند که در اینجا دو سر ستون سر انسان وجود داشته که سر انسان سمبل تفکر است و جاهای دیگر همچین سر ستون هایی نیست. با توجه به نقوش حجاری شده شاه از یکی از دروازه‌ها وارد و از دو دروازه دیگر خارج می‌شده‌ است.